modelbaan spanten
Op deze pagina wil ik een indruk geven van mijn methode van bouwen met spanten op De Geuldalbaan. De bouw van de modelbaan segmenten F en G dienen slechts als voorbeeld, de overige segmenten zijn op dezelfde manier met spanten tot stand gekomen. Hier staat een overzicht van alle frames → . Het ontwerpen van spanten wordt toegelicht bij bouw modelbaan principe → .
spanten op de modelbaan: segment F en G
afbeelding baansegmenten D en E met verticale spanten en dragers voor rails
afbeelding segmenten D en E met de dragers voor het landschap
segmenten F en G met akoestisch materiaal
De dragers voor de eventuele uitbreiding van het schaduwstation zijn gemonteerd, en het akoestische dempingsmateriaal voor de rails is verlijmd.
In principe is er voldoende ruimte om op enig moment het schaduwstation op de modelspoorbaan aan te leggen. Dus wordt nu verder gewerkt aan de verdere opbouw van dit gedeelte van de modelbaan door middel van spanten.
Het eerste verticale spant van segment F (F1) is gezaagd en wordt ter controle nogmaals gepast.
Schot F1 wordt gepast en het steunlatje wordt tijdelijk bevestigd op het schot.
Het grijze folie op de foto heb ik al tussen de baansegmenten E en F bevestigd. Zodra het spant is verlijmd kan de folie worden weggesneden. Dit folie dient om te voorkomen dat de twee segmenten van de modelbaan onderling worden verlijmt bij het bevestigen van schot F1.
Na het passen worden eerst de steunlatjes verlijmd en vastgeschroefd op het spant. Ik gebruik Spax Torx 25x3mm schroeven.
Dit schroeven kan natuurlijk niet als het spant op zijn plek zit want dan zit het spant van segment E in de weg.
Voor het lijmen is bruislijm gebruikt. De steunlatjes van de volgende spanten van segment F kunnen terplekke worden vastgemaakt.
De steunlatjes worden op de vooraf aangetekende plek gelijmd en geschroefd.
Verticaal spant F1 wordt stevig op het segmentenframe en tegen het laatste schot van segment E geklemd. Om zeker te zijn dat het perfect op zijn plaats blijft gedurende het uitharden van de lijm zijn een paar extra (tijdelijke) schroeven ingedraaid.
Deze schroeven moeten wel weer worden verwijderd anders kunnen de segmenten van de modelbaan niet uit elkaar worden geschoven. Daarom zijn ze aangetekend op het multiplex.
Het ontwerp voor de spanten van 9mm multiplex is gemaakt volgens dit modelbaan bouw principe →. Als voorbeeld zijn de contouren van het landschap ingetekend.
De tekening van de spanten wordt vervolgens op het 9mm multiplex overgedragen en uitgezaagd. Daarna kunnen de spanten worden gelijmd op de stroken van het frame. Dwarslatjes zorgen voor voldoende sterkte van de verbinding.
De werktekening voor spant F2. Door aan de linkerkant en de onderzijde met een aanslag te werken is het makkelijk om de verticale lijnen op de juiste plek te tekenen. De driehoek hoeft maar langs de liniaal geschoven te worden.
Een aantal spanten krijgen aan de bovenzijde een gelijke hoogte. (Het landschap wordt hier horizontaal doorsneden. De reden: anders zouden de segmenten van de modelbaan te hoog worden voor transport) Daarom heb ik een mal gemaakt zodat de hoogte exact gelijk wordt. Bovendien is dit makkelijker zagen met de kleine invalcirkelzaag.
Ik maak gebruik van een decoupeerzaagje met een omgekeerde of negatieve tanding. Op die manier ontstaan de houtsplinters aan de onderkant van de plaat zodat de getekende lijnen goed zichtbaar blijven. Het is wel zaak de decoupeerzaag goed aan te drukken.
Na wat zaagwerk blijft dit over: spant F2.
Eerst passen en dan kan spant F2 worden bevestigd. Nu kunnen de steunlatjes eerst bevestigd worden aan het frame. Daarna kan het spant eenvoudig er tegen aan gelijmd wordt.
Hier het spant bij de segmentenovergang van segment F naar segment G.
Tussen de segmentenframes van F en G van de modelspoorbaan wordt eerst folie geklemd zodat de segmenten niet onderling verlijmd worden zodra het spant (hier F5) wordt vastgezet.
Bij het verlijmen van de spanten op het frame zijn een aantal grote lijmklemmen erg handig.
Nu een aantal spanten van segment G zijn bevestigd kunnen de dragers voor de rails van segment F worden gepast. Met name de drager voor het wissel moet op de juiste positie komen te liggen.
Een aantal dragers zijn bevestigd op de spanten van segment F en G met lijm en een schroef.
Daar waar de dragers van segment F naar segment G lopen (en dit geldt voor alle segment overgangen op de modelbaan) is de werkwijze van bevestigen iets anders.
Eerst wordt een lat op de dragers gelegd en van onderen vastgeschroefd. Dit zorgt ervoor dat de bovenzijde van de onderleggers van de twee segmenten precies gelijk liggen.
Vervolgens wordt er een stukje multiplex onder de dragers gelijmd en geschroefd (op beide spanten aan weerszijden). Daarna worden de dragers vastgeschroefd op die stukjes multiplex.
Nadat de lijm is gedroogd kan de lat van de dragers worden verwijderd.
De twee delen van de dragers zitten vast en liggen nu precies gelijk. Bovendien kan er op deze manier geen lijm tussen de twee aangrenzende spanten komen.
De laatste spanten van segment G en de dragers van niveau (-1) zijn bevestigd.
Voordat het rubbergranulaat wordt verlijmd worden eerst de dragers geschuurd zodat ze volledig vlak zijn zonder opstaande splinters of iets dergelijks.
Eventuele ongelijkheden wegschuren waar de dragers aan elkaar worden gemaakt.
Het vlakschuren gebeurt met een hulpstuk gemaakt van een schuurband die over een stuk multiplex is gespannen.
Verder zorg ik dat overal de hartlijn van de rails is aangegeven. In principe is deze al getekend voordat de dragers worden uitgezaagd.
Op de modelbaan wordt overal rubbergranulaat als geluidsisolatie onder de rails gebruikt.
Het eerder uitgesneden rubbergranulaat wordt ingesmeerd met contactlijm, kijk bij modelspoorrails akoestiek →. Ook de dragers worden met contactlijm ingesmeerd, waarna alle delen ca. 15 minuten kunnen drogen.
Vervolgens worden de stukken rubbergranulaat op de dragers gelegd en goed aangedrukt. Ik begin bij het wissel.
Door de perforaties in het rubbergranulaat kunnen de stukken op de hartlijn worden gelegd.
Daarmee is dit gedeelte van niveau(-1) zover gereed. Nu wordt eerst de rails gelegd en getest voordat de bovenliggende dragers van het dubbelsporig gedeelte worden gemaakt.
Voor het leggen van rails op de modelbaan kijk bij: modelspoorrails →
De volgende stap is het bouwen van het dubbelspoor dat uitkomt bij verdwijnpunt 'V' bij Oud-valkenburg.
Een aantal foto's die een overzicht van de modelbaan weergeven.
Het eerste railstuk dat straks (bijna) in het zicht op de baan komt te liggen, is gelegd. Dit is het punt 'V' in het sporenplan →. Het verdwijnpunt bij station Oud-Valkenburg richting Valkenburg
De rails is gelegd met een verkanting van ongeveer 1mm.
Vervolg van de bouw van segment G bij landschapsbouw & scenery →